Πρόταση συμμετοχής σε θεωρητικό και καλλιτεχνικό project "Η Αθήνα είναι μια πόλη υπό διαμόρφωση" (01/06/2012)
[H Αθήνα είναι μια πόλη υπό διαμόρφωση]
Η Αθήνα είναι μια πόλη υπό διαμόρφωση∙ βρίσκεται στη διαδικασία δημιουργίας της ταυτότητάς της. Η σύγχρονη Αθήνα μοιάζει να μην ξέρει πώς να διαχειριστεί το έντονο, αλλά ολοένα και πιο μακρινό παρελθόν της∙ πώς να ακολουθήσει μια πορεία στη συνέχειά του. Εν μέσω πολιτικής αναταραχής, οικονομικής ανασφάλειας, αυξανόμενης (αλλά προβληματικής) πολυπολιτισμικότητας και περιστασιακής βίας, η σύγχρονη ταυτότητα της πόλης ίσως να βρίσκεται στην ανικανότητά μας να την ορίσουμε. Αποσπασματικά στοιχεία αστικής ζωής δημιουργούν ένα σύνολο που δεν μπορεί να περιγραφεί με συνοχή.
Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει πότε η Αθήνα θα αποκτήσει μια ταυτότητα, πότε θα μπορεί να παρουσιαστεί χωρίς ασάφεια. Είναι πολύ πιθανό πως αυτή η δυναμική – παρ’ ότι υποσυνείδητη – διαδικασία αλλαγής στην οποία βρίσκεται τώρα η πόλη θα τελειώσει χωρίς να το συνειδητοποιήσουμε. Θα δημιουργήσει μια ταυτότητα που θα είναι αναγνωρίσιμη μόνο εκ των υστέρων. Αυτό που είναι σίγουρο, είναι πως αυτά που συμβαίνουν τώρα είναι το βασικό υλικό από το οποίο μπορεί να δημιουργηθεί μια σταθερή κατάσταση αστικής ζωής. Η πόλη είναι στο όριο μιας εξέλιξης που τώρα δεν μπορούμε να γνωρίζουμε, μιας εξέλιξης που θα διαμορφωθεί από τις ζωές των ανθρώπων στην Αθήνα τώρα.
Αυτό το πρότζεκτ απευθύνεται σε θεωρητικούς και καλλιτέχνες που είναι επίσης κοντά σε ένα όριο: του να γίνουν αυτό που θα είναι. Απευθύνεται σε νέους ανθρώπους των οποίων η θεωρητική ή καλλιτεχνική πρακτική, το ύφος και η σκέψη βασίζονται σε αρκετή εμπειρία αλλά δεν είναι ακόμα πλήρως διαμορφωμένα. Απευθύνεται σε ανθρώπους που βρίσκονται στη διαδικασία του να βρουν τα σωστά μέσα για να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, να επικεντρώσουν το βλέμμα τους σε στοιχεία του κόσμου που θα μπορούσαν να διαμορφώσουν την άποψή τους, να συνειδητοποιήσουν την δύναμη των εκφραστικών εργαλείων τους χρησιμοποιώντας τα.
Ο κύριος άξονας γύρω από τον οποίο θα χτιστεί αυτή η έκδοση είναι η διασταύρωση μεταξύ δύο καταστάσεων ‘υπό διαμόρφωση’, δύο διαδικασιών αυτό-ορισμού των οποίων το αποτέλεσμα είναι ακόμα άγνωστο. Ο στόχος μας είναι να καταλάβουμε αυτό που συμβαίνει στην Αθήνα μέσα από τις εξίσου μπερδεμένες, πολύπλευρες, ανοιχτές δημιουργικές διαδικασίες νέων θεωρητικών και καλλιτεχνών. Ο στόχος μας δηλαδή είναι να προσπαθήσουμε να ορίσουμε μια ταυτότητα που διαμορφώνεται εξερευνώντας τον εαυτό της μέσα από κείμενα και έργα που κάνουν ακριβώς το ίδιο.
Ένας δεύτερος παράγοντας που θα ορίσει την ανάπτυξη του πρότζεκτ είναι η αισθητική διάσταση της αστικής ζωής και της κατανόησής της. Η αισθητική δεν αναφέρεται εδώ σε σύνδεση με την έννοια του Ωραίου, ούτε και περιορίζεται στον χώρο της τέχνης. Νοείται περισσότερο ως το πεδίο που ερευνά, δημιουργεί και καλλιεργεί την ευαισθησία – την ευαισθησία που /ίσως/θα έπρεπε να/ είναι προϋθπόθεση της ηθικής, που /ίσως/θα έπρεπε να/ εμπεριέχεται στο πολιτικό, που αποτελεί απαραίτητο συμπλήρωμα στην κριτική σκέψη. Με επιφύλαξη προς την πεποίθηση πως η τέχνη έχει αδιαμφισβήτητη θετική δύναμη, στόχος του πρότζεκτ είναι επίσης να ερευνήσει τη δυνατότητα δημιουργίας και κριτικής νέων αισθητικών πεδίων και αντιλήψεων. Τα κείμενα που συμπεριλαμβάνονται εδώ προσπαθούν να δημιουργήσουν μια αισθητική οπτική της αστικής πραγματικότητας και συνοδεύονται από καλλιτεχνικά έργα βασισμένα σε εμπειρίες της πόλης ή σε θέματα που προκύπτουν από την κατάστασή της.
Αυτή η ‘υπό διαμόρφωση’ κατάσταση της Αθήνας μπορεί εύκολα να διατρέξει τον κίνδυνο να εκληφθεί ως μια ‘νέα’ Αθήνα, που θα αντικαταστήσει την ‘παλιά’ – σαν η διαμόρφωση να είναι απαραίτητα και μια μετάβαση από μια κατάσταση που θα σταματήσει να υπάρχει προς μια νέα τάξη πραγμάτων που θα την αντικαταστήσει. Η διαμόρφωση δεν είναι όμως απλά μια διαδικασία που μεταμορφώνει την πόλη (ή το υποκείμενο) σε κάτι καινούριο∙ είναι περισσότερο μια κατάσταση σύγκρουσης, ανταγωνισμού, αλλαγής, συνειδητοποίησης και αναθεώρησης στοιχείων του παρόντος (και του παρελθόντος που ενσωματώνεται στο παρόν ως παρόν). Η ταυτότητα στην οποία μπορεί να οδηγήσει αυτή η διαμόρφωση εμπεριέχει, κατά συνέπεια, τα ίδια τα στοιχεία που φαινομενικά αντικαθιστά. Με αυτή την έννοια, είναι ίσως πιο χρήσιμο το να μην αντιληφθούμε τη διαμόρφωση ως ένα μεταβατικό στάδιο μιας χρονολογικά οργανωμένης εξέλιξης, αλλά ως δυναμικό τρόπο δημιουργίας του παρόντος.
Η έκδοση χωρίζεται σε τρία μέρη, που προσεγγίζουν διαφορετικά θέματα και όψεις της διαμόρφωσης της σύγχρονης πόλης. Στο πρώτο εξερευνάται η Αθήνα του κλισέ, η τουριστική πόλη που τίθεται υπό αμφισβήτηση. Η αμφισβήτηση αυτή αναλύεται ως μια αναθεώρηση της σχέσης της Αθήνας με το στερεότυπό της, μια σχέση που μπορεί να συμμετάσχει ενεργά, παρά τα φαινόμενα, σε μια αναδιαμόρφωση της εικόνας της πόλης. Το δεύτερο μέρος αναλύει το συλλογικό ψυχολογικό αδιέξοδο στο οποίο μοιάζει να έχει υποπέσει η Αθηναϊκή κοινωνία, και τις πιέσεις που ασκούνται από αυτή την αίσθηση παγίδευσης προς νέες προοπτικές. Το τρίτο μέρος ερευνά, καταγράφει και προτείνει αλλαγές και καινοτομίες στο αστικό τοπίο και την οργάνωση της ζωής της Αθήνας ως εξελίξεις της κατάστασής της που δεν διαγράφουν, αλλά επανεπεξεργάζονται το παρελθόν της. Με βάση το θεωρητικό πλαίσιο που παρουσιάστηκε πιο πάνω, η οργάνωση της έκδοσης στα τρία αυτά μέρη δεν επιδιώκει να παρουσιάσει μια εξελικτική πορεία, αλλά να καλύψει διαδικασίες που, ταυτόχρονα, διαμορφώνουν την Αθήνα σήμερα.
Το project περιλαμβάνει έργα φοιτητών του προγράμματος Erasmus της ΑΣΚΤ - θα θέλαμε να διευρύνουμε αυτή τη συμμετοχή με συνεργασίες με μόνιμους φοιτητές του Εικαστικού και Θεωρητικού τμήματος. Εαν ενδιαφέρεστε να προτείνετε κείμενα ή έργα, ή αν έχετε οποιαδήποτε ερώτηση, μη διστάσετε να επικοινωνήσετε στο anna.leon.al@gmail.com (Άννα Λεών), 0033-666208240
